Czy z tej chmury będzie padać?

Patrzenie w niebo – powrót do starych sposobów

Oczywiście, pomyślisz, że dziś nie wystarczy spojrzeć w niebo. W dobrej prognozie trzeba wziąć pod uwagę mnóstwo czynników, mieć dostęp do zdjęć satelitarnych i wyników profesjonalnych pomiarów. Pewnie, że tak. Po pierwsze, pogoda jest dziś, na skutek zmian klimatu o wiele gwałtowniejsza. Po drugie, prognozowanie z chmur zawsze było dość niepewne. Mimo to zachęcamy, by skorzystać z tej najprostszej wiedzy, jaką dostarcza nam obserwacja nieba. To przez pokolenia wystarczało ludziom. Chłopi patrzyli w niebo i wiedzieli, czy na pole można iść, czy lepiej skupić się na innych pracach w obejściu. Góral po obserwacji nieba wiedział, czy iść w góry, czy przeczekać. Powrót do korzeni? Uwierz nam, nie zaszkodzi, żeby się dowiedzieć, czy będzie padać.

Tekst przygotował Jarosław Turała, bloger, meteorolog pasjonat, który prognozuje pogodę na „Sorry. Taki mamy klimat” czyli pogoda pod oknem Jarosława Turały.

Co to jest chmura?

Chmura to skondensowana para wodna. To niby oczywiste, ale czy zapytany na ulicy potrafiłbyś odpowiedzieć na pytanie, co to jest chmura? W zależności od wysokości, na której się znajduje, chmura może być zbudowana z kryształków lodu lub wody. Może się zdarzyć, że ma w sobie i wodę, i lód. Tak jest np. w chmurach burzowych. Najważniejsze jest to, że nie ma identycznych chmur. Każda jest inna. Wszystkie są w ciągłym ruchu. Stąd sceptycy prognozowania pogody poprzez patrzenie w niebo mają sporo racji. Takie prognozy nie są pewne, ponieważ nie da się wyczytać z chmur pogody na dłużej. Mimo to, spróbujmy.

Ile wody jest w chmurze?

Wyobraź sobie, że zrywasz z nieba kawałek podniebnej „waty” i wyciskasz ją, by sprawdzić, ile się w niej mieści wody. Chmury są ogromne. Z dużej chmury wody będzie naprawdę bardzo wiele. Może być i pół miliona ton. Tyle wystarczy, by zmyć cię z powierzchni ziemi. A chmury burzowe mogą mieć jeszcze więcej wody.

Jak to się dzieje, że woda z chmur nie opada?

Dzieje się tak, dzięki prądom wznoszącym, które utrzymują maleńkie kropelki w chmurze. Można powiedzieć, że grawitacja ich w pewnym sensie nie dotyczy. Im więcej wody w chmurze, tym jest ona ciemniejsza. Światło słoneczne nie jest w stanie przedrzeć się przez krople.

Czy będzie padać? Jak rozpoznać, że chmura poczęstuje nas opadem?

Najłatwiej jest, gdy już pada. Wiadomo, że wtedy nie wychodzisz bez parasola. Niestety nie zawsze jest to takie oczywiste. Właściwie najczęściej nie jest! Możesz obserwować na niebie wielką granatową chmurę, a deszczu z niej wcale nie będzie.

Pochmurnie, ale z przejaśnieniami?

Co więc zrobić, gdy jest pochmurno, ale z przejaśnieniami? Na niebie widzisz pięknie podświetlone pojedyncze kłębki. Aby przekonać się, czy z nich pada, poszukaj wzrokiem podstawy chmury. Za chmurą znajduje się jaśniejszy obszar lub czyste niebo. Pod chmurą widać wyraźnie ciemniejszy obszar. To właśnie opad. W gorący dzień często zdarza się, że widać smugi opadowe, ale opad z powodu wyparowania nie sięga ziemi. Fachowo zjawisko to nosi nazwę virga.

Pochmurno, bez przejaśnień

Wiesz już, jak rozpoznać, że pada z pojedynczych chmur. A jak poznać, czy pada, gdy przejaśnień brak.

Najczęściej latem mamy do czynienia z występowaniem większych systemów chmurowych, które niosą niejednokrotnie silne opady. Ale wtedy tak wcale łatwo nie zobaczysz deszczu.

Większość układów chmurowych w niestabilnych masach powietrza charakteryzuje się zróżnicowanymi kształtami. Przyczyną pofalowanego kształtu chmur w większości przypadków jest wiatr, który wygina skondensowane struktury w różne strony. Mamy wtedy do czynienia z tzw. zarysem chmury. Jeśli pojawi się opad, chmura natychmiast traci wszelakie zarysy, co sprawia, że widoczna jest jedynie jednolita ciemniejsza, lub jaśniejsza struktura. Tą strukturą jest właśnie opad atmosferyczny. Latem deszcz lub grad, zimą śnieg lub krupa śnieżna.

No dobrze, jednak łatwiej z aplikacją…

Czujesz się już na siłach, by czytać pogodę z chmur? Będzie padać, czy nie będzie? Tak, to wcale nie jest takie proste! My już nie mamy tej ludowej zdolności, która naszym dziadom dawała większą pewność w przewidywaniu aury. Chyba że jesteś góralem, to nie popełnisz błędu! Dla całej reszty są na szczęście w Internecie darmowe dane radarowe.

Są bardzo proste, więc wcale nie musisz się znać na prognozowaniu pogody, by wiedzieć, czy będzie deszcz, czy nie. Aplikacje pomagają skutecznie śledzić aktualne położenie opadów. Przydają się zwłaszcza podczas urlopu, gdy np. trzeba podjąć decyzję, czy wypływać na jezioro, albo wychodzić w góry. Pomogą ci przygotować się np. na oberwanie chmury.

Mimo rozwoju techniki i dostępności różnych prognoz, patrz w niebo. Żadne pomiary teledetekcyjne nie zastąpią obserwacji chmur w terenie. Po pierwsze, niebo oferuje nam czasem niebywały spektakl. Po drugie, wiele prognoz pogody w mediach nie jest często aktualizowana. I jeśli wieczorem w prognozie mówili, że nie będzie padać, to rano sytuacja może się już zmienić. Ufaj wtedy chmurom, własnym obserwacjom i intuicji, która słusznie ci podpowie, żeby pochować rzeczy z tarasu lub przestawić auto spod drzewa, gdy na horyzoncie widać wielki wał burzowy. A na potwierdzenie obserwacji, zajrzyj do aplikacji, w której prognozy są aktualizowane częściej 😉.