Gęsta mgła na drodze i utrudnienia dla kierowców – skąd się bierze mgła i dlaczego bywa taka niebezpieczna?

Gęsta mgła na drodze – to zawsze poważne utrudnienia

W 2018 r. na polskich drogach w październiku było 3150 wypadków, zginęło 318 osób, 3592 zostało rannych. To najgorszy miesiąc w roku. Pogoda się zmienia, jest sporo deszczu, robi się pochmurno lub mgliście. Według policyjnych statystyk, które uwzględniają warunki atmosferyczne, to właśnie pochmurna, deszczowa pogoda sprawia kierowcom najwięcej problemów. Wtedy najwięcej jest wypadków. Mgła na drodze wymieniana jest rzadziej jako przyczyna wypadków według warunków atmosferycznych. Dni z mgłą w ciągu roku jest jednak znacznie mniej niż tych z opadami deszczu.

To nie znaczy, że mgłę można bagatelizować. Na drogach jest wyjątkowo niebezpieczna. Wymaga od kierowców skupienia i rozwagi, a przede wszystkim znacznego ograniczenia prędkości.

A czy ty wiesz, jak zachować się na drodze podczas mgły?

Mgła była przyczyną niejednego karambolu na autostradzie. Kierowcy niestety nie zawsze umieją sobie poradzić w tak trudnych warunkach.

W trakcie dużej mgły na autostradzie zwolnij, jedź prawym pasem, ale nie zatrzymuj się. Możesz zjechać tylko w dozwolonych miejscach, np. na stację czy na najbliższy parking. Zachowuj większy odstęp między samochodami i otwórz szybę. W gęstej mgle szybciej usłyszysz innych niż zobaczysz. Używaj też klaksonu, jeśli to konieczne. W razie niebezpieczeństwa na autostradzie, gdy nie ma wyjścia i musisz się zatrzymać, ustaw się skosem do bariery. Na innych drogach, zjedź na pobocze, włącz światła awaryjne. I nie zapomnij o światłach przeciwmgielnych! Choć może się zdarzyć tak, że nawet jak ich użyjesz, przed maską będziesz mieć białą ścianę. Dotyczy to bardzo gęstych mgieł, które ograniczają widzialność do 30-50 metrów.

Tekst przygotował Jarosław Turała, bloger, meteorolog pasjonat, który prognozuje pogodę na „Sorry. Taki mamy klimat” czyli pogoda pod oknem Jarosława Turały.

Mgła na drodze – co to jest?

Mgła to zawieszone w powietrzu mikroskopijne kropelki wody. Dlatego można ją nawet nazwać chmurą, która zalega przy powierzchni ziemi. Skutecznie więc ogranicza widzialność poziomą oraz pionową. Nie tylko kierowcy mają z nią kłopot, piloci też nie lubią mgły! Lotniska, które nie są wyposażone w odpowiednie systemy naprowadzania, nie mogą obsługiwać startów oraz lądowań.

Jak odróżnić mgłę od zamglenia? To bardzo proste. Mgła jest wtedy, gdy widzialność pozioma jest poniżej 1000 m. Zamglenie natomiast występuje, gdy widzialność jest ograniczona powyżej tej wartości.

Jak powstaje mgła?

Powstawanie mgieł zależy od oddziaływania ciepłego oraz chłodnego powietrza. Gdy ciepłe powietrze się ochładza, następuje jego kondensacja, powstaje chmura. To podobne zjawisko, jak to gdy powstają np. chmury burzowe – ciepłe powietrze unosi się wtedy do góry.

Temperatura powietrza zrównuje się z temperaturą punktu rosy, czyli taką w której zachodzi przemiana ze stanu gazowego w ciekły. Jeśli powietrze nadal się ochładza, zaczyna padać mżawka. Często wytrącanie się kropelek wody mylone jest z deszczem, jednak bardzo prosto to odróżnić. Opady atmosferyczne widać na kałużach czy zbiornikach wodnych. Mżawka mimo, że ją odczuwamy, np. na twarzy, nie jest widoczna na kałużach. Przy bardzo niskich temperaturach mgły mogą przybierać postać mgieł lodowych, których głównym składnikiem są kryształki lodu. Dzieje się tak, gdy temperatura spada do -30 stopni i niżej.

Rodzaje mgieł, czyli mgła mgle nierówna!

Mgły to ciekawe zjawisko atmosferyczne. Jest ich kilka rodzajów, różnią się sposobem powstawania. I tak mamy mgłę radiacyjną, z wyparowania. Powstaje wtedy, gdy powietrze jest wilgotne i ciepłe za dnia. Nocą, kiedy na niebie mamy bezchmurne niebo, zalegające ciepło przy gruncie wyparowuje – powietrze ulega kondensacji.

O ile latem takie mgły nie stanowią większego zagrożenia, gdyż po wschodzie słońca niemal natychmiast zanikają, o tyle jesienią, zimą czy wczesną wiosną podczas wyżowej pogody (wyże niosą ze sobą osiadanie powietrza, przytrzymują powietrze przy ziemi) mgły radiacyjne mogą utrzymywać się do południa lub nawet całą dobę w bezwietrznych warunkach.

Ciekawostką jest fakt, że jest to mgła o niskiej rozciągłości pionowej. Możemy wtedy nie widzieć najbliższego drzewa, za to niebo widoczne będzie bardzo dobrze.

Mgła nad zbiornikami wodnymi

Mgła z wyparowania powstaje też nad zbiornikami wodnymi, a także podmokłymi terenami. Jak to działa? Parujący zbiornik wodny wydziela parę wodną, która trafia na chłodniejszą masę powietrza zalegającą wyżej. Różnica pomiędzy temperaturą zbiornika a otoczenia musi być znaczna. Ten typ mgieł pojawia się przede wszystkim jesienią, a najczęściej spotkać ją można nad morzem, kiedy zalega nad nim czapa skondensowanej pary wodnej, która utrudnia daleką obserwację.

Mgła powstała z mieszania także powstaje jesienią oraz zimą nad cieplejszymi zbiornikami wodnymi. Występuje ona w momencie mieszania się chłodnego i cieplejszego powietrza, które zawiera więcej pary wodnej.

fot. Jarosław Turała

Mgły na dużych obszarach

Mgła adwekcyjna (napływowa) powstaje w wyniku napływu cieplejszej masy powietrza nad obszar „wychłodzony”. Bardzo często z tego typu mgłą mamy do czynienia przy okazji odwilży, kiedy na Polskę po mroźnych dniach zaczyna oddziaływać ciepłe powietrze pochodzenia atlantyckiego. Mgła tego typu charakteryzuje się sporą „grubością” oraz rozciągłością. Oznacza to, że zalega na bardzo dużym obszarze. Widzialność pozioma spada lokalnie do 50 metrów. Pionowa nawet do 10-30 metrów. Tego typu mgła utrzymuje się nawet wtedy, gdy wieje mocniejszy wiatr.

Mgła frontowa powstaje przy okazji przechodzenia frontu atmosferycznego o charakterze ciepłym. Sama mgła powstaje jednak w strefie przedfrontowej, a także lokalnie pofrontowej. Mamy do czynienia z dwiema odrębnymi masami powietrza, które na siebie oddziałują. Tego rodzaju mgły charakteryzuje długa rozciągłość, a więc występowanie na dość sporym obszarze.

Malownicza mgła w górach

Mgła orograficzna powstaje na zboczach górskich, po których wędruje ciepłe powietrze. W miarę nabierania wysokości zaczyna się ono ochładzać i osiągać temperaturę punktu rosy. Powstaje wówczas malownicza „chmura”.

Smog to też mgła

Pewnie nie zdajecie sobie z tego sprawy, ale smog to też mgła, która ogranicza widzialność. Jest to mieszanina wszelkich pyłów, dymów w dolnej troposferze w połączeniu z mgłą. Jest trująca i  występuje przede wszystkim podczas wyżowej, jesiennej oraz zimowej pogody.